به یاد “فدایی مردم” رفیق کرامت اله دانشیان

کرامت “نگاه کن” اشرف همچنان در اهتزاز نگاه داشته است پرچم سرخ تو را!

در يک شب سرد زمستانی سال ۱۳۵۲ در حالی که زنان و مردان تحت ستم ايران پس از يک روز کار سخت به خانه بازگشته و در کنار خانواده خود قصد استراحت داشتند، شاهد پخش دادگاه دو زندانی سیاسی خسرو گلسرخی و کرامت اله دانشيان از تلويزيون رژيم شاه شدند و چهره اين فرزندان خلق در حافظه توده‌های مردم نقش بست.

کرامت دانشيان را به یاد دارم که با سخنان شهامت آميز خود در دادگاه در حالی که خود را یک مارکسیست – لنینیست و معتقد به رهایی توده‌ها از طریق مبارزه مسلحانه می‌نامید قلب پاک خود را در مقابل چشمان مردم گشود و وفاداری خود به آرمان‌های کارگران و زحمت‌کشان را نشان داد و برای هميشه در قلب آن ها و در تاريخ انقلابی معاصر ايران جای گرفت، همچنان که خسرو گلسرخی.

کرامت دانشیان و خسرو گلسرخی در وصيت نامه‌شان خود را فدايی مردم ناميدند و مرگ خود را هديه ناچيزی برای پيروزی خلق می‌دانستند؛ از آن زمان من که در دوران نوجوانی به سر می بردم با زندگی مبارزاتی و شخصيت انقلابی اين انقلابيون و به ويژه کرامت دانشیان آشنا شدم و مهر او بر دل من نشست.

ياد و خاطره کرامت همواره در ذهن من سنگينی می‌کرد تا این که چند سال پيش در کتاب “من يک شورشی هستم” خواندم که کرامت دانشيان که علاقه بسياری به رفيق اشرف دهقانی و رفيق بهروز دهقانی داشته ترانه زيبايی را به زبان ترکی درباره رفيق اشرف دهقانی سروده بوده و هر وقت که در زندان يا خارج از زندان موقعيتی پيش می‌آمده آن را می‌خوانده است. در آن کتاب فقط ترجمه يک بيت آن ترانه به این صورت نوشته شده بود: “اشرف تو ستاره سرزمين منی، خلق به تو نگاه می‌کند…” با خواندن این قطعه و با توجه به جايگاه بالایی که رفقا بهروز و اشرف در ذهن من دارند هميشه علاقه داشتم که يک روز متن کامل آن شعر را در جايی پيدا کنم تا اينکه اخيرا متن ترکی و ترجمه فارسی آن را در فیس بوک ديدم و خيلی خوشحال شدم و با ولع تمام آن را بارها خواندم و خود را شريک احساسات سازنده “بهاران خجسته باد” يافتم. از آنجا که در حين مطالعه اين شعر متوجه چند اشتباه در تایپ و در ترجمه شدم تصميم گرفتم  آنها را تا جایی که به نظر من اشتباه می آیند تصحیح کرده و در اختیار دیگران قرار دهم.

“اوخوما”

عشقین حقیقتین نه گوزل اعتباریسان
بو اعتباره، خلقیمیزین، ئوزبالاسیسان
آدین کئچن زامان، بو، دؤگوشلر صفحه سینه
باخ، ائل سئوینیرکی، بیراوددان نیشانه سن!

 ترجمه فارسی:

“آواز”

حقیقت عشق را تو زیباترین پشتوانه ای!
و به این اعتبار است که فرزند خلقمان هستی.
از آن زمان که نامت به صفحه پیکارها رفت،
نگاه کن که خلق شادمان است که از آتشی نشانه ای!

***

“ماهنی”

یوردوموزون گوزل قیزی، طرلان گونه باخ باخ
ائلیمیزین شان اولدوزی، گولوم خلقه باخ باخ
مارال اودا باخ باخ
قلبین ده بیر پارلاخ گون وار، یاز سن اوچون
سلامی وار
ای! گئجه ئوله جک، فوشلار اوچه جک
اوچه جک، اوچه جک
خلقین گونون، خوش ایسته ین، اشرف، خلقه باخ باخ
دوشمنین یاسین ایسته ین، اشرف، قانا باخ باخ
مارال اودا باخ باخ
قاناد گوموش، طرلان اوچوش
خلقین سوزون سوروش
دو گوشلرده گونش اولان،
مینلرجه سن قارداشین وار
ای گئجه ئوله جک، قوشلار اوچه جک
اوچه جک، اوچه جک

***

ترجمه فارسی

“ترانه”

دختر زیبای وطنمان، ای شاهین! به آفتاب
نگاه کن! نگاه کن!
ستاره پرفروغ خلقمان، ای گل من! به خلق‌
نگاه کن! نگاه کن!
ای غزال به آتش نگاه کن! نگاه کن!
در دل تو خورشید فروزانی است؛
بهار برای تو
درود و تهنیت می‌فرستد.
آهای….که شب خواهد مرد!
پرندگان
پرخواهند کشید؛
پر خواهند کشید! پرخواهند کشید!
ای که روزهای خوشی برای خلق می‌طلبی‌
اشرف، خلق را 
نگاه کن! نگاه کن‌!
ای که خواهان روزهای عزا برای دشمن هستی
اشرف، خون را
نگاه کن! نگاه کن‌!
ای غزال به آتش
نگاه کن! نگاه کن!
ای بال نقره ای، شاهین پرواز، درد خلق را 
جویا باش!
ای که در نبردها به سان خورشیدی،
تو هزاران برادر* داری!
آهای…که شب خواهد مرد؛
پرندگان
پر خواهند کشید! پر خواهند کشید!

—————————————-

* اشاره به شهادت رفیق بهروز دهقانی، برادر رفیق اشرف دهقانی است.

خواندن اين ترانه و شعر زيبا و با احساس، من را به ياد فضای انقلابی دوران قيام ۵۷ می اندازد. زمانی‌که مردم زحمت‌کش و آگاه ايران با قلبی سرشار از عشق به فرزندان مبارزشان، به انقلابيون و آزادی‌خواهانی همچون بهروز و اشرف دهقانی و … و کرامت دانشيان و خسرو گلسرخی، آنها را الگوی مبارزاتی خود در قيام عليه استثمارگرانشان قرار داده و به مبارزه با رژيم سلطنتی و اربابان امپرياليست آن برخاستند. اين شعر از بسياری جهات زيباست، شعری است که از احساس و قلب پرعشق توده‌ها به فرزندان انقلابیشان حکایت می‌کند، شعری به قلم يک هنرمند انقلابی و ترانه سرای خلق در مورد يکی ديگر از فرزندان مبارز خلق، ترانه ای که همچون همه آثار هنری انقلابی که با الهام از مبارزات فرزندان مبارز کارگران و زحمت‌کشان پديد آمده در صفحه های کتاب پربار هنر انقلابی ايران نقش بسته است.

سولماز دانش
سپتامبر ۲۰۱۲

(در این نسخه به تاریخ ۲۰۲۱، برخی کلمات تصحیح شده اند)

متن کامل مقاله با فرمت پی دی اف